Jonsok... Wie z'n sok?

Hoewel volgens de Nederlandse metereologen vandaag de langste dag was, wordt zondag pas in Noorwegen het midzomer- nachtfeest gevierd, hier bekend als JONSOK.

"Jonsok (ook wel Sankthans genoemd (Sint / de heilige Hans) is de midzomerviering zoals men die nog kent op veel plaatsen in Noord-Europa. Doorgaans wordt er een groot vuur aangestoken i.v.m. deze viering, die plaatsvindt 's avonds op 23 juni, de vooravond van de betreffende feestdag.
"Jon" is een afkorting van Johannes. "sok" = Sankthans = een afkorting voor de gedenkdag van de heilige Johannes (de Doper), die de Rooms-katholieke Kerk viert op 24 juni.

Hoewel gekoppeld aan de gedenkdag van Johannes, is het midzomerfeest afgeleid van een oude, heidense traditie. Ze werd gevierd dmv. spel, dans, drank en allerlei heidense symboliek. Na de reformatie deden (staats-)kerk en overheid er alles aan om deze zedeloze viering te stoppen. Hoewel deze traditie enigszins minder werd in Denemarken, Noorwegen en Groot-Brittannië, hield ze beter stand in Zweden, Finland, Estland en Litouwen.

Op oude 'Primstaven' (houten staven waar de jaarkalender in gekerfd werd) werd Jonsok gemerkt door een kroon, een kruis, een zeis, een zon of een boom (lijkt ook echt allemaal op elkaar hè?!). Doorgaans werd een zomer- en een winterkant gebruikt. In bovenstaande Primstav worden het begin van de zomer (14 april) èn midzomer (24 juni, Jonsok) aangegeven door een boom.

In Noorwegen werd Jonsok een officiële feestdag onder Kristian V. Dat werd in 1771 weer opgeheven toen er gesnoeid werd in het grote aantal officiële feestdagen, maar in sommige gedeelten van Noorwegen is het tot op de dag van vandaag een officiële vrije dag. Dit jaar maakt dat niet uit, omdat Jonsok immers in het weekend valt." (bron: Wikipedia).
Bij ons in het dorp betekent het in elk geval dat er een soort bruiloftsoptocht komt, er wordt een groot kampvuur aangestoken (vlak bij de plaatselijke Bouwmarkt, dus volop hout beschikbaar!) en je kunt rømmegrøtt-med-spekematt eten en koffie drinken met wafels e.d.

Van deze langste dag van het jaar maken wij gretig gebruik door de heg te snoeien, de vierde quilt af te maken, te schilderen èn weer eens te lunchen in Byrkjelo. Want als het 's morgens bij de eerste koffie al te warm is om in de zon te blijven zitten, is het rond lunchtijd zeker warm genoeg voor een soft-is ipv boterham met kaas! Als klap op de vuurpijl kunnen we vandaag genieten van een heerlijk bord yoghurt met cruesli en verse wilde aardbeitjes! Niet te verwarren met de variant die je in Nederlandse tuinen nogal eens tegenkomt, want die zijn niet te (vr)eten, terwijl deze heerlijk zoet zijn en gewoon tussen de rotsen bij het water groeien.

En ten slotte komt ook de Oceana (van P&O) nog langsvaren. Nou, die mensen hebben een geweldige dag in Olden en bij de Briksdalsbre gehad!